Evin en çok kirlenen ve en sık temizlik gerektiren yerinin mutfak olduğu bir gerçek. Hijyenik bir şekilde çalışabilmemiz ve sağlıklı, temiz yemekler çıkarabilmemiz için mutfağımızın temiz olması bir zorunluluktur. Peki sağlıksız bir zihnin ürünü olan aşırı temizlik tuzağına düşmeden, yalnızca yeterli düzeyde temizlik yapma ve kendimizi yıpratmadan bu işi bir düzen haline getirmek için nasıl bir yol izlemeliyiz?
Ülkemizde temizlik konusu epey problemli. Yapılan çeşitli deterjan reklamlarının da etkisiyle aşırı temiz olmaya çalışmak sanki bir erdemmiş gibi gösteriliyor, birçok insan da bunu maalesef benimsemiş vaziyette. Oysa temizlik demek kimyasal kontaminasyonu demek değil. Aşırı derecede deterjan nedeniyle, hem cildimiz ve solunum yollarımız hem de temizliğini yaptığımız unsurlar deterjanların kimyasallarına maruz kalmış oluyor, ki bu ürünler genellikle ya karsinojen ya da başka türlü zararlılar ihtiva ediyor. Yani kısacası, temiz olmaya çalışırken kimyasala bulanmış oluyoruz… Temizlik bu değil!
Mutfak temizliği konusundaki yaklaşımımız tıpkı evin diğer alanları için de önceden önerdiğimiz üzere, alanı mümkün olduğunca kirletmeden, çeşitli önlemler alarak kullanmaya gayret etmek ve sık ancak basit temizlikler yaparak fazla kimyasala bulaşmadan ve kendimizi de paralamadan işi halletmeye çalışmaktan geçiyor.
'20 dakikada ev nasıl temizlenir?' başlıklı yazımızda evin genel temizliği adına bazı ipuçları vermiştik, aynı prensipleri mutfak temizliğinde de uygulayacağız.
Mutfak tezgahlarını temizlemenin en iyi yolu tahmin edebileceğiniz üzere bir şeyi döküldüğü an derhal temizlemek, dökülen ürünün kurmasına ve leke bırakmasına izin vermemkten geçiyor. Profesyonel mutfaklarda sıklıkla tekrarlanan sözü burada da tekrarlayalım: Clean as you go. Kullandığın malzemeleri ve alanları onlarla işin bittiği anda temizle anlamına gelen bu kalıp kendi evlerimiz için de geçerli olmalıdır.
Farklı tezgah türleri için farklı temizlyeciler mevcut, dolayısıyla tek tip bir deterjandan söz etmemiz mümkün değil. Önemli olan şey, temizlik sonra suyla iyice durulayarak deterjan kalıntısı bırakmamaya gayret etmek.
Buzdolabına dökülen ve yapışan yiyecek parçalarını, akan ve kuruyan sıvıları temizlemek için su ve sirke kullanılabilir. Sirke yemek kokularını derhal alır ve hijyen sağlar. İnatçı kirler varsa, bunlar için karbonattan yardım alabiliriz. Temizlik işleminden sonra buzdolabının içini iyice kurulamayı unutmayın, aksi takdirde koku ve hatta küf yapabilir.
Buzdolabının bir rafında açık bir şekilde kesik limon parçaları koymak dolabın içini ferah ve kokulardan arınmış tutmaya yardımcı olacaktır.
Yemek pişirirken dökülme, sıçrama ve bazen de taşma sebebiyle oluşan kirlerin mutlaka günü gününe temizlenmesi gerekir. Aksi takdirde sürekli ısıya maruz kalan kirleri çıkarmak zor daha zor hale gelir. Kısacası taktik aynı; bekletme, hemen temizle.
Ekmek kızartma makinesini her kullanımdan sonra silkeleyin ve içinde kırıntı bırakmamama gayret edin.
Mikrodalga fırınlar ise en iyi buharla temizlenir. Bunun için bir kaba bir su bardağı dolusu su ve çeyrek su bardağı sirke koyun, bu kabı mikrodalga fırına yerleştirin ve fırını en yüksek ayarda beş dakika çalıştırın. Beş dakikanın sonunda kapağı açık bırakmayın ve kap ve içindeki karışım soğuyuncaya kadar bekleyin. Soğuduktan sonra, bu karışımın içine batırdığınız bir sünger veya temiz bir bezle iç yüzeylere sıçramış olan kirleri silin.
Öncelkle mutlaka düzgün saklama kutuları kullanın, böylece dökülme ve saçılmaların epey önüne geçmiş olursunuz. Ayrıca, ueni aldığınız ürünleri arkaya dizin ve en önce en eskiyi kullanın. Böylece bozulma ve böceklenmelerin de önüne geçmiş olursunuz. Yine de ara sıra tüm ürümleri indirip toz alma ve eskileri elden çıkarmakta fayda var.
Mutfak bezi bakterilerin üremesi için oldukça uygun bir ortam sunar, bu nedenle temizliği ve kurutulması çok önemlidir. Kullandıktan sonra mutlaka iyice yıkayın, bunun için sıvı el sabunu kullanabilirsiniz, iyice sıkın ve kurumaya bırakın. Uzun süre ıslak kalmasın. Haftada bir ise mikrodalgada iyice ısıtarak olası mikropları öldürebilirsiniz.
Mutfak lavabosu mutfağın en pis yeridir ve sıklıkla iyi bir temizliğe ihtiyaç duyar. Dolayısıyla günlük temizliğin yanı sıra birkaç günde bir krem deterjan ile dezenfekte etmekte fayda var.
Yemek hazırlığı esnasında kirlenen yalnızca tabak-çanak, tezgahlar ve ocaklar değil, aynı zamanda zeminlerdir. Yere düşen ufak parçalar, damlayan sıvılar vs. gibi göze batmayan pislikler zamanla yerleri çöplüğe çevirebilir. Bu nedenle mutfakta elimizin altında bir kürek ve faraş tutmak her zaman pratik bir çözümdür. Zaman zaman da zemin temizleyici deterjanlar ile paspas yapmak uygun olur.